Kim był Edward Mosberg?
Edward Mosberg (1926–2022) był postacią niezwykłą, której życie stało się symbolem przetrwania, niezłomności ducha i bezgranicznego zaangażowania w pielęgnowanie pamięci o jednej z najmroczniejszych kart historii ludzkości. Urodzony w Polsce, przeżył piekło Holocaustu, by w dorosłym życiu stać się cenionym edukatorem, filantropem i niestrudzonym orędownikiem prawdy o Zagładzie. Jego droga od młodego chłopca uwięzionego przez nazistowskie Niemcy do szanowanego obywatela Stanów Zjednoczonych to świadectwo potęgi ludzkiego ducha i determinacji w dążeniu do odbudowy życia po niewyobrażalnych tragediach.
Ocalały z Holocaustu: droga przez piekło
Droga Edwarda Mosberga przez piekło Holocaustu rozpoczęła się w wieku zaledwie 14 lat, gdy został uwięziony przez nazistów. Jego dzieciństwo i młodość zostały brutalnie przerwane przez terror i ludobójstwo. Był więziony w Krakowskim Ghetto, a następnie przenoszony przez kolejne obozy koncentracyjne i obozy pracy przymusowej: Kraków-Płaszów, Auschwitz-Birkenau, Mauthausen oraz obóz pracy niewolniczej w Linzu w Austrii. Przeżycie w tych miejscach, gdzie śmierć czyhała na każdym kroku, wymagało nadludzkiej siły i woli życia. Niestety, Holocaust pochłonął niemal całą jego rodzinę – rodziców i siostry. Tylko dzięki niewiarygodnemu szczęściu i hartowi ducha Edward Mosberg wyszedł z tego koszmaru żywy, choć naznaczony bliznami na całe życie. Jego osobiste doświadczenia stały się później potężnym świadectwem przeciwko zapomnieniu i negowaniu zbrodni popełnionych przez nazistowskie Niemcy.
Życie po zagładzie: nowy początek w USA
Po uwolnieniu z obozów i zakończeniu wojny, Edward Mosberg, wraz ze swoją przyszłą żoną Cecylią (Cesią) Storch, która również przeżyła Holocaust, rozpoczął trudny proces odbudowy życia. W 1947 roku, w Brukseli, wzięli ślub. Jednak prawdziwy nowy początek nastąpił w 1951 roku, gdy małżeństwo Mosbergów imigrowało do Stanów Zjednoczonych. Tam, dzięki swojej inteligencji, pracowitości i determinacji, Edward Mosberg zbudował od podstaw udane życie. Z powodzeniem rozwinął karierę jako developer nieruchomości, stając się cenionym przedsiębiorcą. Mimo sukcesów zawodowych i stabilizacji życiowej, nigdy nie zapomniał o swojej przeszłości i bólu, jaki zadał mu Holocaust. To właśnie te doświadczenia ukształtowały jego późniejsze zaangażowanie społeczne i misję życiową.
Misja Edwarda Mosberga: pamięć i dialog
Edukacja i promowanie świadomości o Holocauście
Po latach budowania nowego życia w Stanach Zjednoczonych, Edward Mosberg poświęcił się misji przypominania światu o straszliwych zbrodniach Holocaustu. Stał się jednym z najbardziej oddanych promotorów świadomości o Zagładzie, wierząc, że tylko poprzez pamięć można zapobiec powtórzeniu się podobnych tragedii. Aktywnie uczestniczył w inicjatywach edukacyjnych, dzieląc się swoimi wstrząsającymi wspomnieniami z młodymi pokoleniami. Był honorowym przewodniczącym organizacji From the Depths, która zajmuje się pielęgnowaniem pamięci o ofiarach Holocaustu. Jego obecność podczas Marszu Żywych była zawsze mocnym symbolem – czasami pojawiał się tam w swoim oryginalnym obozowym uniformie, co było niezwykle poruszającym i bezpośrednim świadectwem zbrodni. Dokumentalne filmy, takie jak 'Witness: Passing the Torch of Holocaust Memory to New Generations’ (2015) i 'Destination Unknown’ (2017), w których wystąpił, pomogły dotrzeć z jego przesłaniem do szerszej publiczności.
Obrona dobrego imienia Polski i promowanie dialogu polsko-żydowskiego
Edward Mosberg, jako Polak żydowskiego pochodzenia, który doświadczył nazistowskich zbrodni, miał unikalną perspektywę na relacje polsko-żydowskie. W czasach, gdy pojawiały się fałszywe oskarżenia dotyczące rzekomej współodpowiedzialności Polski za Holocaust lub antysemityzm, Edward Mosberg stanowczo i konsekwentnie bronił dobrego imienia swojego kraju. Podkreślał z całą mocą, że obozy koncentracyjne i zagłady były tworzone i zarządzane przez nazistowskie Niemcy, a nie Polaków. Jego zaangażowanie w promowanie polsko-żydowskiego dialogu było niezwykle cenne. Dążył do budowania mostów porozumienia, wzajemnego zrozumienia i uznania Polaków, którzy ryzykując własne życie, ratowali Żydów podczas wojny – Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. W 2020 roku, po antysemickim incydencie związanym z zawodnikiem futbolu DeSeanem Jacksonem, Mosberg przyjął zaproszenie do wspólnej wizyty w Auschwitz, co było gestem pojednania i przypomnieniem o wspólnej walce z nienawiścią. Był również sygnatariuszem listu do burmistrza Jersey City, Stevena Fulopa, wzywającego do zachowania Pomnika Katyńskiego, co świadczyło o jego trosce o pamięć o wszystkich ofiarach zbrodni XX wieku.
Ostatnie lata i pośmiertne uznanie
Odznaczenia i zasługi dla pamięci
W ostatnich latach swojego życia Edward Mosberg cieszył się zasłużonym uznaniem za swoją działalność na rzecz pamięci i dialogu. Jego niezłomna postawa i poświęcenie zostały docenione przez władze Polski. W 2019 roku z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzeja Dudy, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Było to wyraz wdzięczności za jego wkład w pielęgnowanie pamięci o ofiarach Holocaustu i budowanie pozytywnych relacji polsko-żydowskich. Po jego śmierci w 2022 roku, Prezydent Duda przyznał mu Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej pośmiertnie, co podkreśliło rangę jego zasług i trwałe miejsce, jakie zajął w historii Polski i pamięci o Holocauście. Dodatkowo, za swoją globalną pracę filantropijną, został uhonorowany nagrodą Ner Tamid Award.
Dziedzictwo Edwarda Mosberga
Edward Mosberg pozostawił po sobie bogate dziedzictwo, które wykracza poza jego osobiste osiągnięcia. Jego życie jest żywym dowodem na to, że nawet po największych tragediach możliwe jest odbudowanie i tworzenie dobra. Jako ocalały z Holocaustu, jego świadectwo było nieocenione w walce z negacjonizmem i fałszowaniem historii. Jego nieustanna praca nad edukacją i promowaniem pamięci o Holocauście sprawia, że kolejne pokolenia mogą uczyć się na błędach przeszłości. Niezwykle ważna była jego postawa w obronie Polski i promowaniu polsko-żydowskiego dialogu, pokazująca, że możliwe jest budowanie porozumienia opartego na prawdzie i wzajemnym szacunku. Jego rodzina – trzy córki, siedmioro wnucząt i dwoje prawnucząt – stanowi żywy dowód na to, że życie zwyciężyło. Edward Mosberg został pochowany na cmentarzu żydowskim Mt. Freedom Jewish Cemetery w Randolph, New Jersey, ale jego duch i przesłanie żyją dalej, inspirując do działania na rzecz lepszego, bardziej świadomego świata. W 2019 roku zdiagnozowano u niego białaczkę, jednak nawet w obliczu choroby nie bał się śmierci, co świadczyło o jego wewnętrznej sile i pogodzeniu z losem. Jego życie było świadectwem, które będzie żyło wiecznie w pamięci tych, którzy je poznali i usłyszeli jego historię.
Dodaj komentarz